Sözler

Sert Kapak
Şamua Sarı 50gr
1072 Sayfa
16.5x24
ISBN: 978-625-7091-14-5

Nisan 2025


Prof. Dr. Ahmet Akgündüz'ün eserle ilgili tanıtımıdır:


"SÖZLER TAHKİKLİ VE HAŞİYELİ OLARAK, OSAV YAYINLARI ARASINDA NEŞREDİLDİ

Kur’an’ın hakikatlarını müsbet ilim anlayışına uygun bir tarzda izah ve isbât eden Risâle-i Nur Külliyâtı, her insan için en mühim mes’ele olan “Ben neyim? Nereden geliyorum? Nereye gideceğim? Vazifem nedir? Bu mevcudat nereden gelip nereye gidiyorlar? Mahiyet ve hakikatları nedir?” gibi suallerin cevabını vâzıh ve kat’î bir şekilde, çekici bir üslûb ve güzel bir ifade ile beyan edip ruh ve akılları tenvir ve tatmin ediyor.

Bir diğer ifadeyle, Kur’an’daki temel unsurlar ve Kur’an’ın takib ettiği maksadlar, tevhîd, nübüvvet, haşir, adalet ile ibâdet olmak üzere dörttür. Yani benî-âdem, büyük bir kervan ve azîm bir kafile gibi mazinin derelerinden ge-lip, vücûd ve hayat sahrasında misafir olup, istikbalin yüksek dağlarına ve müzeyyen bağlarına müteveccihen kafile kafile müteselsilen yürümekte iken, kâinatın nazar-ı dikkatini celb etti. “Şu garib ve acib mahluklar kimlerdir? Ne-reden geliyorlar? Nereye gidiyorlar?” diye ahvâllerini anlamak üzere hilkat hükûmeti, fenn-i hikmeti yani bugünkü tabiriyle felsefeyi karşılarına çıkardı ve aralarında şöyle bir muhavere başladı:
Hikmetin “Nereden geliyorsunuz? Nereye gidiyorsunuz? Bu dünyada işiniz nedir? Reisiniz kimdir?” şeklinde özetlenecek sorularına, benî-âdem namına, emsali olan büyük peygamberler gibi, Muhammed-i Arabî Aleyhissalâtü Ves-selâm, nev’-i beşere vekaleten karşısına çıkarak şöyle cevabda bulundu:

Ey hikmet! Bu gördüğün insanlar, Sultan-ı Ezelî’nin kudretiyle yokluk ka-ranlıklarından ziyadar varlık âlemine çıkarılan mahluklardır. Sultan-ı Ezelî, bütün mevcudatı içinde biz insanları seçmiş ve emânet-i kübrâyı bize vermiş-tir. Biz haşir yoluyla saadet-i ebediyeye müteveccihen hareket etmekteyiz. Dünyadaki işimiz de, o saadet-i ebediye yollarını temin etmekle, re’s’ül-malımız olan istidadlarımızı nemalandırmaktır. Ve şu azîm insan kervanına, bundan sonra Sultan-ı Ezelî’den risâlet vazifesiyle gelip riyaset eden benim. İşte o Sultan-ı Ezelî’nin risâlet beratı olarak bana verdiği Kur’an-ı Azîmüşşan elimdedir. Şübhen varsa al, oku! Muhammed-i Arabî Aleyhissalâtü Ves-selâm’ın verdiği şu cevablar, Kur’an’dan muktebes ve Kur’an lisanıyla söyle-nildiğinden; Kur’an’ın anasır-ı esasiyesinin şu dört maksadda temerküz ettiği anlaşılıyor.
Yirminci asrın Kur’an Felsefesi olan bu eserler, bir taraftan teknik, fen ve san’at olarak maddiyatı, diğer taraftan iman ve ahlâk olarak ma’nevîyatı câmi’ ve havi olacak Türk medeniyetinin, sadece maddiyata dayanan sair medeni-yetleri geride bırakacağını da isbât ve ilân etmektedir.

Risâle-i Nur, nasıl bir tefsirdir?

Tefsir iki kısımdır. Birinci kısım tefsir: Malûm tefsirlerdir ki, Kur’an’ın ibaresini ve kelime ve cümlelerinin manalarını beyan ve izah ve isbât ederler. Bunlara lafzî tefsirler denir. Bu çeşit tefsirler de iki kısımdır: Birincisi, Ri-vâyet Tefsirleridir ki, Kur’anı izah ve tefsir ederken, yine Kur’an âyetlerine, Resûlüllah’ın sünnetine veyahut Sahabe ve Tabiînin sözlerine ve eserlerine dayanan tefsirlerdir. Bunlara örnek olarak İbn-i Cerir Taberî’nin ((d. M.838/H.224, - ö. M.923/H.310), Cami’ul Beyân an Tevil’il Kur’ân adlı tefsiri ile İbn-i Kesir’in (d. 1301- ö. 1373) Tefsir’ul Kur’an’il-Azim adlı eserleri zikre-dilebilir. İkincisi ise, Dirâyet tefsirleridir ki, sadece rivâyete değil, dirâyet ve muhakemeye, akıl ile hüküm çıkararak Kur’an âyetlerini izah etmeye dayanır. Bu gruba misal olarak ise, Zemahşerî’nin (1074-1144) Keşşâf adlı Tefsiri ile Fahreddin Râzî’nin (d. 6 Şubat 1149 - ö. 29 Mart 1210) Tefsîr-i Kebîr isimli dev külliyâtıdır.

İkinci kısım tefsir ise: Kur’an’ın imanî olan hakikatlarını kuvvetli hüccet-lerle beyan ve isbât ve izah etmektir. Bunlara manevî tefsirler de denir. İmam Gazâlî’nin İhyâu Ulûmiddin adlı eseri ile İmam Rabbânî’nin Mektûbât’ı bu grupta yer alabilir. Bu kısmın çok ehemmiyeti var. Ancak bu çeşit tefsirlerin en muhteşem misali Risâle-i Nur Külliyâtıdır ki, Sözler adlı eser, bu külliyâtın dört temel rüknünün birincisidir. Bu manevî tefsir; “Sözler”, “Mektubat”, “Lem’alar”, “Şu’alar” diye dört büyük kısımdan müteşekkil olup, yekûnu 130 Risâledir.

Zahirî ve lafzî tefsirler, iman ve Kur’an’ın yüce hakikatlarını bazan mücmel bir tarzda derç ediyorlar; fakat Risâle-i Nur, doğrudan doğruya bu ikinci kıs-mı esas tutmuş, emsalsiz bir tarzda mu’annid feylesofları da susturan bir ma-nevî tefsirdir. Risâle-i Nur sübjektif nazariye ve mütalaalardan uzak bir şekil-de, her asırda milyonlarca insana rehberlik yapan mukaddes kitabımız olan Kur’an’ın hakikatlarını rasyonel ve objektif bir şekilde izah edip insaniyetin is-tifadesine arz edilen bir külliyâttır.

Sizlere sunduğumuz Sözler adlı bu eser, Kur’an âyetlerinin nurlu bir tefsiri; baştanbaşa iman ve tevhîd hakikatlarıyla müberhen; her sınıf halkın anlayışı-na göre hazırlanmış; müsbet ilimlerle mücehhez; vesveseli şübhecileri ikna ediyor ve en avâmdan en havâssa kadar herkese hitab edip, en mu’annid fey-lesofları dahi teslime mecbur ediyor. Büyüklü küçüklü Risâleler halinde, asrın ihtiyaçlarına tam cevab veriyor; aklı ve kalbi tatmin ediyor ve Kur’an-ı Ke-rim’in yirminci asırdaki -lafzî değil- manevî tefsiri özelliğini taşıyor. İslâmiyet ve özellikle iman hakikatları hakkında, akla gelen bütün istifhamları, zerre-den Güneş’e kadar iman mertebelerini; vahdaniyet-i İlâhîyeyi ve Nübüvvetin hakikatını isbât ediyor. Arz ve Semavat’ın tabakâtından, melaike ve ruh bah-sinden, zamanın hakikatından, haşir ve âhiretin vukuundan, Cennet ve Ce-hennem’in varlığından, ölümün mahiyet-i asliyesinden ebedî saadet ve şeka-vetin menbaına kadar, akla gelen ve gelmeyen bütün imanî mes’eleleri en kat’î delillerle aklen, mantıken, ilmen açıklıyor. Pozitif ilimleri teşvik ederek, riyazî mes’elelerden daha kat’î delillerle aklı ve kalbi ikna’ edip, merakları izale eden bir şaheser olarak karşımıza çıkıyor.

Bedîüzzaman’a göre Yüce Allah’ın iki kitabı mevcuttur: Birincisi, Kâinat Kitabıdır ki, Allah’ın tekvin ve kudret sıfatının tecellisidir ve bu kitabın hü-kümlerine yani kâinatta carî olan kanunların mecmuuna Şerî’at-ı Tekvîniye denir ve yanlış olarak ehl-i inkâr tarafından tabiat kanunları diye ifade edilir. İkincisi ise, Kelâm sıfatından gelen Kur’an-ı Kerîm’dir ve bu ikinci kitap bi-rinci kitabın gerçek tefsiri mahiyetindedir. Yani Kur’an Kâinat Kitabının ter-cümanıdır. İşte bu sebepledir ki, Allah’ın iki kitabı arasında muhâlefet ola-maz. Kâinat kitabını insan aklı ve vahye dayanarak tefsir eden bütün ilimler, Kur’an ile tezad teşkil edemezler. Sözler adlı eser, bu hakikatı Kur’an’dan mi-saller zikrederek isbât eylemektedir.


Bedîüzzaman’a göre, akıl ve nakil taâruz ettikleri vakitte, akıl asıl itibar ve nakil tevil olunur. Fakat o akıl, akıl olsa gerektir. Yine Bedîüzzaman’a göre, Bizi dünya rahatından ve ecnebileri âhiret saadetinden mahrum eden, şems-i İslâmiyet’i münkesif ettiren, sû’-i tefehhüm ile tevehhüm-i müsādemet ve muhalefettir. Ona göre, köle efendisine ve hizmetkâr reisine ve veled pederi-ne nasıl düşman ve muarız olabilir? Zira İslâmiyet, fünûnun seyyidi ve mürşi-di ve ulûm-ı hakikiyenin reis ve pederidir. Bu sebepledir ki, Bedîüzzaman 25. Söz’de, bir kısım ehl-i ilim yahut bazı gayr-ı Müslimler tarafından itiraz edilmiş âyetleri ele alarak, onların içinde akla ve ilme muhâlif bir harfin dahi bulunmadığını ve hatta itiraz edilen âyetlerin tam aksine ilmî ve kevnî mu’cizelerle dolu olduğunu ortaya koymuştur.

Biz iddia ediyoruz ki, Sözler adlı bu eser, sadece Müslümanların iman ha-kikatleri için bir kaynak değil, Allah’a ve ahirete iman gibi iman esaslarını kabul eden bütün ehl-i iman için kapsamlı bir kaynaktır. Bu eser, imanı ol-mayanı inşâallah imana getirir. İmanı zaîf olanın imanını kuvvetleştirir. İmanı kavî ve taklidî olanın imanını tahkikî yapar. İmanı tahkikî olanın imanını ge-nişlettirir. İmanı geniş olana bütün kemalât-ı hakikiyenin medarı ve esası olan marifetullahta terakkiyat verir; daha nurani, daha parlak manzaraları açar."